Yayınlanma Tarihi
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), yasama süreçlerinde yapay zekâyı (AI) aktif şekilde kullanmaya hazırlanan ilk ülke olmaya çok yakın. Geçtiğimiz hafta Dubai Emiri ve BAE Başbakanı Şeyh Muhammed bin Raşid El Maktum tarafından açıklanan yeni girişime göre, artık yalnızca verimliliği artırmak için değil, doğrudan yasa taslağı oluşturmak ve mevcut yasaları gözden geçirmek amacıyla yapay zekâ devreye alınacak.
“Yapay zekâ tarafından yönlendirilen bu yeni yasama sistemi, yasa yapma biçimimizi kökten değiştirecek. Daha hızlı ve daha isabetli olacak,” diyen Şeyh Muhammed, bu dönüşümü “devlet işleyişinde bir paradigma değişimi” olarak tanımladı.
Yalnızca bir taslak aracı değil, karar verici bir aktör
Yeni sistem, mahkeme kararları, yürütme prosedürleri ve yasaların toplum üzerindeki etkilerini analiz ederek reform önerilerinde bulunabilecek. Bu sistemi denetleyecek olan Regulatory Intelligence Office adlı yeni bir birim kurulacak. Sistem, yasaları sade bir dille ve çok dilli olarak hazırlayarak toplumun her kesimi tarafından anlaşılabilir olmasını amaçlıyor.
Yasa taslakları, geleneksel anlamda milletvekilleri ve komisyonlar tarafından uzun tartışmalarla hazırlanırken, bu yeni modelde yapay zekâ doğrudan öneri sunabiliyor. Sistemin sunduğu öneriler, “küresel en iyi uygulamalar” çerçevesinde şekillendiriliyor.
BAE’de hukuk danışmanı ve yasa hazırlayıcısı Hesham Elrafei, The Telegraph’a verdiği demeçte şöyle diyor: “Bu yalnızca yapay zekânın yasaları yazması değil, onları yapma biçimimizi tamamen değiştirmesi. Mevcut parlamenter modelde yasalar yıllarca süren siyasi tartışmalarda takılıp kalabiliyor. Yeni yaklaşım ise daha hızlı, daha anlaşılır ve gerçek sorunlara çözüm odaklı.”
Süreçte %70’e varan zaman tasarrufu
BAE yönetimine göre bu sistem, yasa yapma süresini %70’e kadar kısaltabilir. Aynı zamanda, yapay zekânın sunduğu öneriler, değişen ekonomik ve toplumsal ihtiyaçlara daha hızlı yanıt verilmesini sağlayabilir. Bu özellikle çok uluslu bir nüfusa ve hızla gelişen bir ekonomiye sahip BAE için kritik bir gelişme olarak görülüyor.
Uluslararası uzmanlardan dikkat çeken uyarılar
Oxford Üniversitesi’nden araştırmacılar başta olmak üzere birçok uluslararası uzman, bu gelişmenin potansiyel risklerine dikkat çekiyor. Generative yapay zekâ sistemlerinin hâlâ zaman zaman “halüsinasyon” üretmesi (gerçek dışı ama ikna edici içerikler oluşturması), önyargılı sonuçlar sunması veya tutarsız gerekçeler üretmesi gibi sorunlar olduğuna dikkat çekiliyor.
Bu tür sistemlerin hukuk gibi hassas alanlarda dikkatle denetlenmeden kullanılması, uzun vadeli hukuki sorunlara yol açabilir. Bu nedenle birçok uzman, yapay zekânın yalnızca yardımcı rol üstlenmesi gerektiğini savunuyor.
Uzun vadeli etkiler: Hukukun geleceği nerede?
Yapay zekânın hukuk alanında artan rolü, yasa yapım sürecinin daha “veriye dayalı” ve “çözüm odaklı” hale gelmesini sağlayabilir. Ancak bu sürecin, insan hakları, temsil yetkisi ve hukuki hesap verebilirlik açısından dengeli bir şekilde yapılandırılması gerekiyor. Siz ne düşünüyorsunuz? Yapay zekâ destekli yasa yapımı, hukuk sistemimizin geleceği olabilir mi? Yoksa bu, yasama organının yetkilerini teknolojiye devretmek anlamına mı gelir?
KAYNAK: Legal Cheek; “UAE turns to AI to draft the laws of the future” By Sophie Dillon