Yayınlanma Tarihi
İspanya’da 23 yaşındaki Noelia, kendi isteğiyle yaşamını sonlandırma hakkını savunmak için mahkemeye çıktı. Noelia, 2022 yılında yaşadığı bir intihar girişimi sonucunda belden aşağısı felçli (paraplejik) hale geldi. Bu durumun ardından genç kadının ötanazi (yaşamı sonlandırma) talebi, Katalonya bölgesindeki Ötanazi Güvence ve Değerlendirme Kurulu tarafından Temmuz 2024’te oybirliğiyle onaylandı. Ancak, Noelia’nın babasının yasal itirazları nedeniyle süreç askıya alındı. Bu dava, İspanya’da bir yargıcın ötanazi talebini değerlendireceği ilk dava olma özelliğini taşıyor.
Ötanazi Yasası ve Noelia’nın Durumu
Ötanazi, bir kişinin acılarını dindirmek amacıyla tıbbi yardımla hayatına son verilmesi olarak tanımlanıyor. Bu işlem, hastanın bilinçli onayı ile gerçekleşirse “gönüllü ötanazi“, hasta bilincini kaybettiğinde ve karar başkaları tarafından alındığında “istemsiz ötanazi” olarak sınıflandırılıyor.
İspanya, 2021 yılında çıkardığı yasayla ötanaziyi belirli şartlar altında yasal hale getirdi. Ancak Noelia’nın davası, mahkemeye taşınan ilk vaka olması nedeniyle büyük önem taşıyor.
Noelia, Ağustos ayında yaşamını sonlandırmayı planlıyordu ancak babasının, Hristiyan Avukatlar (Abogados Cristianos) adlı grubunun desteğiyle yaptığı yasal itirazlar nedeniyle süreç son anda askıya alındı.
Noelia’nın Mahkemedeki İfadesi
Noelia mahkemede verdiği ifadede, “Onurlu bir şekilde veda etmek istiyorum.” dedi. Ayrıca, dini gruplar tarafından “zorlandığını” iddia ederek, şu anda kaldığı bakım merkezindeki bir odanın “küçük resimler, haçlar ve dini sembollerle” doldurulduğunu ifade etti.
Tarafların Görüşleri
Katalonya hükümetinin temsilcileri, “Noelia’nın kararını destekleyen sayısız tıbbi raporu çürütecek bilimsel veya uzman karakterde hiçbir kanıt sunulmadığını” belirtti. Ancak Noelia’nın babası, kızının kişilik bozukluğu nedeniyle karar verme yetisinin etkilendiğini ve devletin, “özellikle zihinsel sağlık sorunları olan gençler gibi en savunmasız kişilerin yaşamlarını koruma yükümlülüğü” olduğunu savunuyor. Ayrıca, kızının rehabilitasyon tedavisine iyi yanıt verdiğini de ekledi. Babasını temsilen davaya katılan avukatlar, Noelia’nın ötanazi konusunda birkaç kez fikir değiştirdiğini öne sürdü ve bu süreçte tutarsızlıklar olduğunu savunarak, karar vermeden önce daha kapsamlı bir değerlendirme yapılması gerektiğini vurguladı.
Yargıç karşısında ifade veren ilk dört doktor (bir nöropsikolog ve bir nörorehabilitasyon uzmanı dahil) genç kadının iradesini ifade etme yetisine sahip olduğunu doğruladı. Savcılık ise sürecin objektif ilerlemesi için doğrudan bir görüş bildirmeyerek, uzmanların ve Noelia’nın dinlenmesini talep etmişti.
Tarafların yazılı raporlarını sunmaları için 3 günleri var ve Savcılık’ın tutumu belirleyici olacak. Ardından, yargıç kararını açıklayacak ve bu karara karşı Katalonya Yüksek Mahkemesi’ne (TSJC) itiraz edilebilecek.
İspanya’da Daha Önce Benzer Bir Olay Yaşandı
Geçtiğimiz yıl Barcelona’da, 54 yaşındaki bir adamın ötanazi talebine babası tarafından yapılan itiraz bir yargıç tarafından reddedilmişti. Ancak Noelia’nın davası, mahkemeye taşınan ilk ötanazi vakası olması sebebiyle emsal niteliğinde.
Kararın Uzun Vadeli Etkileri
Bu dava, sadece İspanya’da değil, dünya genelinde ötanazi hakkı üzerine yürütülen hukuki ve etik tartışmalara yeni bir boyut kazandırabilir. Mahkemenin vereceği karar, özellikle aile üyeleri arasındaki anlaşmazlıklar ve bireysel özerklik ile devletin koruma yükümlülüğü arasındaki denge açısından yol gösterici olacaktır.
KAYNAK: BBC, “Father tries to block daughter’s euthanasia in landmark Spanish case” by Guy Hedgecoe